Doğal sabun yapımı aşama olarak kolaymış gibi görünse de bazı detayları atlamak hata yapmamıza sebep olmaktadır. İlk sabun yapmaya başladığımız dönemlerde bu hataları bizlerde sık sık yaptık. İnternet ortamında eksik bilgiler ve bizim de tecrübesizliğimiz bizlere hem zaman hem de hammadde olarak kayba neden oldu. Ancak her hata bizleri biraz daha tecrübelendirdiğini de unutmamız gerekir.
El yapımı doğal sabun yapımı ile ilgili sıkça sorular gelmesi üzerine ev de doğal sabun üretimi yapanlar için küçük bir derleme yapmak istedik. Bu kısa yazımızda bu noktalara dikkat ederseniz hata payınız daha düşük olacaktır.
En Çok Dikkat Etmeniz Gerekenler:
-
Kendinizi ve çevrenizdekileri güvene alın. Tabii ki doğal sabun yapımında her hangi bir patlama söz konusu olmayacak. Ancak kostik kullandığımızı unutmamız gerekir. Üretim yapacağınız yer öncelikle havadar olmalı. Üretime başlamadan önce siz ve yardımcılarınız dışında kimse olmamalı. Çocuklar, hayvan dostlarımız ve işi olmayan kimse oda da bulunmamalı. Kostikle çalışacağımız için muhakkak eldiven giyilmeli. Eğer eldiven giymezseniz cildinizde kostiğe bağlı olarak kaşıntı ile başlayan kızarıklar meydana gelebilir. Sadece ellerinizi korumanız yetmiyor mümkünse açık olan her yerinizi koruma altına almalısınız. Muhakkak bir maske takın ve gözlük kullanın. Özellikle karıştırma esnasında karışımdan gözünüze parçalar sıçrayabilir. Yaşamış bir kişi olarak diyebilirim ki çok acıtıyor.
-
Doğal sabun yapımına başlamadan önce bütün malzemelerinizin hazır ve elinizin ulaşabildiği kadar uzaklıkta olduğundan emin olun. Çünkü bazen sabunlaşma hızlı olabiliyor ve çabuk hareket etmeniz gerekebilir. Malzemeleri aramanız sizi sabun yapımı için gerekli olan dikkat dağınıklığına sebep olmasın.
En Çok Sorulan Sorular:
1- Yaptığım sabun hala yumuşak, katılaşmadı? Genelde ilk sabun yapımına başlayanlar için sıkça karşılaşılan bir durum. Aslında sorunun çözümü basit ve kolay. Doğal sabun yapımında birkaç önemli nokta vardır. Bunlar:
a) Terazi: muhakkak bir mutfak teraziniz olması gerekmektedir. Bardak hesabıyla sabun yapmanız sizi hataya açık bırakacaktır. Yağları, suyu ve kostiği doğru olarak ölçümlemelisiniz.
b) Isı ölçer – dijital termometre: sıcaklık ölçümleri doğal sabunda olmazsa olmazdır. Doğru sıcaklıklarda ve aralıklarda ölçüm yapmazsanız sabununuz büyük ihtimal olmayacaktır.
Genelde yukarda ki iki detay atlanıldığı için yapılan sabun çöpe atılmaktadır.
2- Daha önce yaptığım formülle sabun yaptım ancak bu sefer olamadı? Bu tarz sorularla gelen kişilerde gördüğümüz olay daha önce ki formülünde kullandığı yağ çeşitleri ve oranlarının değişmiş olması. Mesela zeytin yağı kullanarak doğal sabun yapıyorlar, daha sonra formüle farklı yağlar ekliyorlar. Zeytin yağı sabunu yaparken kullanmış oldukları su ve kostik oranını kullanıyorlar. Unutulmamalıdır ki her yağın sabunlaşma faktörü farklıdır. Kullanılan yeni yağlar için sabun hesap makinesinde kostik oranı yeniden hesaplanmalıdır.
3- Sabun yapımı sırasında aniden katılaşma meydana geldi, neden? Doğal sabun yaparken bazı sebeplerden dolayı karışım esnasında birden katılaşma meydana gelebilir. Bunun birkaç sebebi vardır.
-
– Kullanılan yağın asit oranı: özellikle soğuk sabun yapımında kullanılan zeytinyağının asit oranının yüksek olması sabunlaşmayı hızlandıran ve katılaşmaya neden olan sebeplerin başında gelmektedir. Kullanacağınız zeytinyağının asit oranın çok olmaması mümkünse yemeklik zeytinyağı olmasına dikkat edin. Eğer zeytin yağının asit oranı yüksek ya da pirina tarzındaysa kostikli suyu döker dökmez gözle görülür katılaşma halleri görülecektir. Blender ile karıştırmaya başladığınızda kostikle yağı düzgün bir şekilde karışımı gerçekleşmeyecek ve sabun istenilen kalite olmayacaktır.
-
– Kullanılan esanslar: her esans doğal soğuk yöntem sabun yapımına uygun değildir. Her şey yolunda giderken esansı karışıma eklediğinizde bir anda işler tersine gidebilir. Dolayısıyla daha kalıba dökemeden sertleşmiş bir karışım elde edebilirsiniz. Sabun yapımına uygun esansları kullanmak bu noktada önemlidir.
-
– Kullanılan esansiyel yağlar: bu yağlar biberiye, kekik, çay ağacı, tarçın, lavanta vb. pahalı yağlardır. Pahalı oldukları içinde ne yazık ki orijinallerini bulmak zordur. Piyasada satılanların bir çoğu seyreltilmiş ve esans eklenmiş yağlardır. Yukarda belirttiğimiz gibi esansa bağlı katılaşmalar meydana gelebiliyor. Doğru esanslar kadar saf ve doğru yağlarda önemlidir.
-
– Sıcaklık: sabun yapımında karışım esnasında ölçüm yaptığınız sıcaklıkta sabunlaşma ve sertleşmeyi etkileyen faktörlerdir. Yüksek sıcaklıklarda sabun yapımı sabunlaşmayı hızlandırır. Daha düşük sıcaklıklar size zaman kazandırır. Ama unutmamak gerekir ki kullanılan formüle ve içeriğe göre bazen yüksek sıcaklıklarda yapmak daha iyi sonuçlar verecektir.
-
– Blender yada karıştırıcınız: az da olsa bir ihtimal blenderin yada karıştırıcının motor gücünün yüksek olması da hızlı sabunlaşma da önemli bir noktadır. Mümkün olduğunca üretim hacminize bağlı olarak karıştırıcı seçmenizde fayda vardır.
-
– Katı yağ oranı: Formülünüzde kullandığınız katı yağların miktarı önemli bir noktadır. Özellikle havaların soğuk olduğu dönemlerde oda sıcaklığına bağlı olarak sabunun hızlı kıvama gelmesine neden olan bir başka sebeptir.
4- Yapmış olduğum sabun köpürmüyor? Doğal sabuna köpük vermek istiyorsanız elinizde fazla seçeneğiniz yok. En iyi köpük veren yağ Hindistan cevizi yağıdır. Hindistancevizi yağı ile birlik te kullanacağınız hint yağı size bol köpüklü bir sabun verecektir. Hindistancevizi yağı ve hint yağı dışında palm çekirdeği yağıda sabuna köpük özelliği katmaktadır. Ancak bu sefer yapacağınız doğal içerikli sabunda sabunlaşma hızlanabilir. Dolayısıyla bizim tavsiyemiz hindistancevizi yağı ve hint yağını beraber kullanmanızdır.
5- Hindistan cevizi yağı kullandım ancak hala sabunum istediğim gibi köpürmüyor? Bu soruda sıkça sorulan soruların başında geliyor. Sabun yaparken bir düzen ve matematik vardır. Hindistancevizi yağı yada hint yağı kullanmanız size köpük verecek diye bir garanti yoktur. Burada ki önemli nokta hangi oranlarda kullandığınızdır. Mesela yüzde 10 oranında hindistan cevizi yağını formülünüzde kullanmanız size olması gereken düzeyde köpük vermez. Oran en az yüzde 20-40 arası olmalıdır. Hindistan cevizi yağına ekleyeceğiniz hint yağı formülünüzde bir sinerji yaratarak köpük oranını arttıracaktır. Ancak hint yağını yüzde 3-8 arasında kullanmanızı tavsiye ederiz.
6- Sabun çok çabuk bitiyor? Doğal sabun yapıyorsanız herhangi bir katkı maddesi kullanmıyorsunuz demektir. Sadece yağ, su ve kostikten meydana gelen doğal sabun piyasada ki market sabunlarına kıyasla daha az ömürlüdür. Ancak formülünüzde yapacağınız ufak eklemelerle sabunun kullanım süresini biraz daha arttırabilirsiniz. Bu yağların en başında palm yağı gelmektedir. Palm yağı sabunun banyoda ki kullanımını birkaç gün daha uzatabilmektedir. Aynı zamanda shea yağı, kakao yağı, palm çekirdeği yağıda yardımcı olmaktadır.
7- Sabun banyoda bekledikçe jelleşip eriyor? Doğal sabunda katı yağ oranı önemlidir. Bu gibi sorunlarla çok karşılaşmak istemiyorsanız katı yağ oranını dengelemeniz gerekmektedir. Sabun banyoda kullanıldıkça neme bağlı olarak eriyebilir, jelimsi bir kıvama gelebilir. Bu sorunu da en iyi hindistancevizi yağı, palm yağı, palm çekirdeği yağı, kakao yağı çözer. Aynı zamanda sabunun iyi kurutulmuş olması da önemlidir.