Gıda Takviyeleri – 1

Gıda takviyeleri beslenmenin önemli konularından biri haline geldi. Bu konuda dünyada ciddi bir yatırım, insanlar arasında da ciddi bir kullanma eğilimi var. İlaç almak üzere gittiğimiz eczanelerde, alışveriş için gittiğimiz süpermarketlerde, gezindiğimiz web sitelerindeki reklamlarda bolca karşımıza çıkıyorlar. Ciddi reklam kampanyaları ile tüketicinin dikkatini çekmeye çalışıyorlar. Adeta her köşe başında fışkırıp gözümüze sokulan reklamlar yüzünden bizim de kafamız iyice karışıyor. Özellikle “komşu Ayşe Hanım’la kuzen Veysel Abi şu gıda takviyesini bu amaçla kullanmışlar çok fayda görmüşler, aynı dert bende de var bende kullansam mı” sorusu beynimizde yankılanıp duruyor.

Hâl böyle olunca insan daha çok bilgi almak adına, öncelikle ister istemez en kolay ulaşılabilir kaynak olarak internete başvuruyor. Ama orada birbirine taban tabana zıt bilgilerle de karşılaşıyor. Kafası daha da karışıyor.

Yeri gelmişken internette dolaşan kötü niyetli reklamlardan da bahsetmek gerek. Örneğin ülkemizde çok iyi tanınan bir hekim yapay zekâ kullanılarak sesi ve görüntüsü taklit ediliyor ve pazarlamaya çalıştıkları uyduruk ürünün o kişinin adı, görüntüsü, sesi ve ünü kullanılarak satışlarını artırmak hedefleniyor. Ama bu ürün çok da ciddi bir ürün olmadığı için fayda yerine ne zararlar göreceğimiz de meçhul oluyor. Haberlerden hatırlarsınız, geçmiş yıllarda bu tarz ürünleri kullandıkları için sağlığından olan hatta hayatını kaybeden yüzlerce olay yaşandı bu ülkede. O yüzden bir eczacı olarak kesinlikle bu tarz yapay zekâ ürünü reklam kampanyaları ile satışa sunulan ürünlere kesinlikle itibar etmemenizi öneririm.

İşe baştan başlayalım. Nedir bu gıda takviyesi ya da bilimsel adıyla “supplement”ler? Gıda takviyeleri, günlük beslenme düzenine ek olarak kullanılan ve vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini karşılamayı amaçlayan ürünlerdir. Bu ürünler, vitaminlerden minerallere, proteinlerden bitkisel özlere kadar geniş bir yelpazede bulunur ve genel sağlığı destekler. Ancak bu ürünler beslenme yerine geçmediği gibi doğru şekilde kullanılmadığı durumlarda potansiyel riskler de oluştururlar.

Gıda Takviyeleri Nedir?

Gıda takviyeleri, günlük diyetin bir parçası olarak, vücudun eksik kalan besin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. Bu ürünler, kapsül, tablet, toz veya sıvı formda sunulur ve kullanım kolaylığı sağlar. Gıda takviyeleri, bağışıklık sisteminin güçlenmesinden enerji seviyelerinin artırılmasına, cilt, saç ve tırnak sağlığının desteklenmesine kadar pek çok farklı alanda fayda sunar ve bunlar; vitamin, mineral, amino asit, bitkisel ekstraktlar ve enzimlerin yüksek miktarda hap, şurup veya şase formundaki versiyonlarıdır. 

Gıda takviyelerine gerçekten ihtiyacımız var mı?

Eskiden böyle bir şey yoktu tabii ki. İnsanlar doğal yollardan ürettikleri doğal besinlerle besleniyor, çalışma şekilleri de daha çok bedensel işlerden oluştuğundan ek bir gıda takviyesine ihtiyaç duymuyorlardı. Ancak günümüzde bürolarda hareketsiz bir şekilde çalışıyor olmamız, evde birçok işi makinalara gördürüyor olmamız gibi nedenlerle öncelikle hareketliliğimiz çok sınırlı. Yediklerimizin içtiklerimizin ne kadar sağlıklı ve doğal olduğu ortada. Gün geçmiyor ki haberlerde bir gıdanın ne şekilde tahşiş edildiği ve sağlığımıza nasıl kastedildiği olaylara şahit olmayalım. Zeytinyağı aldığımızı sanıyoruz ama içinde zeytinyağı yok. İçtiğimiz sular pet şişelerde saklanıyor, içinde sağlığımıza zararlı mikroplastikler dolu, aldığımız hazır gıdalara konan katkı maddeleri sağlığımızı ciddi şekilde olumsuz etkiliyor… Örnekler çoğaltılabilir.

Vaziyet böyle olunca da insanlar ister istemez gıda yoluyla alamadıkları ve eksikliğini hissettikleri amino asit, vitamin, mineral gibi maddeleri bu şekilde gıda takviyeleri ile gidermek zorunda kalmaktadırlar.

Gıda takviyelerini kafamıza göre almamız doğru mu?

Tabii ki değil. Neticede bunlar adları gıda takviyesi de olsa belli dozlarda, belli durumlarda kullanılmalı ve bazı durumlar sizde varsa kullanılmamalıdır. Bunları sizin eğer bir sağlık profesyoneli değilseniz bilme şansınız olmayabilir. Komşunuzdan veya bir yakınınızdan aldığınız bilgi de doğru olmayabilir. En doğrusu bu konuda eczacı veya hekim gibi bir sağlık profesyonelinden destek almaktır.

Çünkü örneğin D vitamini son günlerde özellikle pandemiden sonra halk arasında çok kullanılan bir gıda takviyesi haline geldi. Bunun eksikliği sıkıntı evet, ama fazlalığı da sıkıntı. O yüzden kullanırken dikkatli olmalısınız.

Neticede, gıda takviyeleri ya da takviye edici gıdalar kafamıza göre kullanacağımız ürünler değildir. Masum da değiller. Çünkü içeriğinde tıbbi bitkilerin ekstreleri, vitaminler, amino asitler, tıbbi sabit ve uçucu yağlar (örneğin balık yağı, keten tohumu yağı) yoğun miktarda bulunmaktadır. Mutlaka kullanılması gerekiyorsa bir eczacı ya da hekime danışarak, kullandığımız bütün ilaçları ve muzdarip olduğumuz kronik hastalıkları sağlık profesyoneli ile paylaştıktan sonra onun önerisiyle ve onun önerdiği şekilde kullanmalıyız.

Gıda takviyeleri nasıl kullanılır?

Her şeyden önce gıda takviyeleri besin değildir ve beslenme amacı ile kullanılamaz ve öğün yerine geçmez. Her ne kadar vitamin eksikliklerinde takviye vitamin almak uygun ise de aslolan vitaminleri, proteinleri, aminoasitleri ve sair ihtiyaç maddelerini yediğimiz gıdalarla almaktır. Beslenme şeklimize dikkat edersek bu tür ürünleri kullanmamıza da, bunlara avuç dolusu para dökmemize de gerek kalmaz.

Ayrıca eklem ağrıları, uykusuzluk, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gibi aslında bir hastalığın tedavisine yönelik yani ilaç gibi kullanılan takviye edici gıdalar da var. Ve gözlemlediğim kadarı ile de oldukça sık tercih ediliyorlar. Bu tip gıda takviyelerini kullanmanız gerekirse mutlaka bir eczaneden alın. İnternet ortamında satılan ve birebir orijinal gibi görünen nice gıda takviyesi var ki aslında bunlar içinde hedef maddeyi içermedikleri gibi sağlığa zararlı şeyler de içeriyor olabilirler. Bu şekilde satılan bir çok zayıflama ilacı vardı bunlar tamamen bitkisel diye satılıyorlardı. Ama yapılan kontrollerde ortaya çıktı ki içinde bir ilacın etken maddesi olan “orlistat” isimli madde var ve bilmeden bunu kullanan bir çok kişi zarar gördü hatta hayatını kaybetti.

İster ilaç ister gıda takviyesi türü ürünleri kullanmamızı gerektirmeyecek sağlıklı günler diliyorum.

Bu konuda aklınıza takılan bir şey olursa altta yer alan yorum gönder kısmından yazarak sorabilirsiniz. En kısa zamanda cevap vermeye çalışırım. Burada yer alan e-mail adresinizi de doğru yazarsanız cevaplandırıldığında size mail ile bir bildirim gelecektir.

Devam edecek…